likya yolu yürümeleri / demre, papaz kayası-alakilise etabı

23 mayıs pazartesi günü Likya yolu yürüyüş rotasının, Demre kısmındaydık.. Kuzeyde Papaz Kayasından, kıyıda Myra'ya kadar yürüdük.. Bu kez ekip liderimiz Güven'di.. Biz, Kenan ile birlikte iki şehir plancısı olarak ona eşlik ettik..

Yolculuğumuz sabah 6'da Antalya'dan başladı.. Güven ekip liderliğinin dışında aynı zamanda ev sahibiydi sanki:)) Yolculuk sırasında sabah kahvesi ve yanında kendi yaptığı, içinde her türlü faydalı çerez ve meyvenin olduğu çikolatalı keklerle enerjimizi depoladı:)) 

Gittiğimiz bölge,  beni her zaman büyüleyen, dünyadan koparıp masal dünyasına taşıyan, dolunayda ayın ve yıldızların altında hayatımda ilk kez uyku tulumuyla sabahladığım, "..galiba ben çok mutluyum.." dediğim, ilk kez çoban köpeklerini sevebildiğim, ilk kez bir hayvan yavrusunu kucağıma alabildiğim, her gittiğimde topoğrafyanın muhteşem kullanımına hayranlık duyduğum dağlık ve kırsal Myra'nın Belören/Muskar kesimiydi..

Hıristiyanlığın kabulü sonrasında, Likya’nın en önemli merkezi haline gelen Myra'nın merkezinde bulunan Aziz Nikolaos kilisesinin dışında (bu kilise Noel Baba kilisesi olarak biliniyor), kuzeyde Alacadağ eteklerinde birçok manastır, kilise yapılmış.. bunların çevresinde de kırsal yerleşimler oluşmuş.. 

Kiliselerden birisi yine bir aziz ve adı Nikolaos olan, hazineleri Kumluca civarında bulunup, Antalya Müzesinde sergilenen, Sionlu Nikolaos'un kilisesi.. ama kiliselerden hangisinin onun kilisesi olduğu henüz bilinmiyor.. olasılıklar var tabii.. ama birbirinden farklı iddialar.. Düşünsenize ortada hala bilimin çözemediği mistik bir durum var yani :)) 

Kıyıda başlayan salgın hastalıklar sonrası, kıyı yerleşimleri ciddi bir ekonomik kriz içerisindeyken, dağlık olması nedeniyle, dışarıdan gelen saldırılar ve salgın hastalıklardan rahatlıkla korunabilen bu bölge, Myra ekonomisinin ve Hıristiyanlığın önemli bir merkezi olmuş.. 

Tabii artık bir merkez değil ama güzel olan şey, dağlık ve ulaşımın zor olmasının,  bu kez bölgeyi salgın hastalık ve saldırılardan değil, orman ve makiden oluşan bitki örtüsüyle, açgözlü taleplerden, zevksiz yapılaşmadan koruyor olması..

Geçmişin izlerini, yapılarını, seslerini, hatıralarını, ruhunu,  kaplayan yeşil örtü, kendini gerçek dünyadan kopararak, bunların farkına varmak, kendini bulmak, ruhunu dinlendirmek isteyen ziyaretçisine örtüsünü aralıyor.. Müthiş ve yaşamaya değecek bir duygu bu gerçekten..

Ben yine aynı duygular içindeydim anlaşılacağı üzere:)) Bu bölge her gittiğimde yeni bir yüzünü gösteriyordu bana.. Bakalım bu sefer neler görecektim..

Yürüyüşümüz, Alakilise merkezliydi.. 

Kuzeyde, Gonca Tepe'deki Papaz Kayasından başlayıp, Alakiliseye; oradan da Zeytin ve Belören üzerinden Myra'ya ulaşacaktık..Tabii bunun tersini de tercih edebilirdik.. Ama bizim tercihimiz aşağıdan yukarı çıkmaktansa, yukarıdan aşağıya inmekti.. Bunun nispeten daha kolay olacağını düşünüyorduk.. Papaz Kayası-Alakilise kısmı dışında haklı da çıktık:)) 

İlk etabımız, Papaz Kayası-Alakilise parkuruydu..

Yukarıya arabayla çıktık.. Sedir ağaçlarının yanında sonradan dağ akçaağacı olduğunu öğrendiğim  ağaçların ve sisin içerisinde yükseliyor, yükseldikçe kayboluyorduk..

Derken sislerin arasından kır bir at göründü.. Masal dünyasındaydık ya, kır bir ata şaşırmamalıydık:)) İyice yaklaşınca kır atın yalnız olmadığını fark ettik..

Sonra yolumuza bir boğa çıktı:)) O da yalnız değildi..  Onun da arkadaşları yolun üstünde ağaçların arasındaydı..

"Bu dağa, bu saatte kim çıkar ki!.." derken birden bir de yürüyüşçü çıkıverdi karşımıza!.. sırt çantasıyla yukarı tırmanıyordu ... 

Gözlerimizi yukarı çevirdiğimizde onun da yalnız olmadığını gördük:)) Sanırım bu evrende hiçbirimiz yalnız değildik ... 

Biz de yalnız değildik:)) 

Yürüyüş başlangıç noktasına, Süleyman'dan ayrılma noktasına gelmiştik:)) Etraf sisli, kayalar üzerinde açmış çiçeklerle rengarenkti..

Yürüyüşümüzün başlangıcında Papaz Kayası kilisesi yer alıyordu.. ana kaya oyulup taş duvarlarla kapatılarak yapılmış bu küçük kiliseye yaklaşık 40 basamakla çıkıldığı için yöre insanı kırk merdiven ismini vermişti..

Ehh.. artık sodalarımızı da içtiğimize göre yürüyüşe başlayabilirdik.. Süleyman'ın gözetiminde kırmızı-beyaz çizgileri takip ederek, sisler içerisine daldık.. Hedefimiz masallar diyarı Alakilise Vadisiydi.. 

İnişin kolay olacağını düşünüp de yanıldığımız bu iniş de çok zorlandık.. Ayağımızın altında patika değil, sanki bilyelerden yapılmış bir pist vardı, biz de bilyeler üzerinde düşmeden hareket etmeye çalışan cambazlardık.. Bir kaç kere dengemizi kaybedip, şöyle bir yeri yoklamadık dersem yalan söylemiş olurum herhalde :))

Buradaki yönlendirmeler çıkanlara göre yapılmıştı.. Çıkarken çok rahat görülebilecek işaretleri, eğim nedeniyle inerken görmek çok mümkün değildi.. Öyle olunca, yolda bizi yönlendiren boyalar ve taş kuleleri kaybedip, sonrasında bulduğumuzda sevinçle kucaklaştığımız anlarımız da oluyordu:))

Alakilise Vadisine yaklaşıyorduk artık .. Karabel, Belören, Beymelek ve Bonda Tepesinden gelen dört patikanın kesişme noktasında yer alan Alakilise’nin, üzerindeki "..Başmelek Aziz Cebrail’in mukaddes mabedinin onarımı gerçekleşti.." yazıtı nedeniyle Sionlu Nikolaos’un hayatının anlatıldığı Vita’da adı geçen Cebrail Kilisesi olduğu söyleniyor… 

5.- 6. yüzyıllara ait, bazilikal planlı, üç nefli, erken Bizans Dönemi Kilisesi olan Alakilise 11.-12. yüzyıllara kadar kullanılmış..

Vita’ya göre, Sionlu Nikolaos, 25 gün süren ikinci büyük kutsal seyahatinde ilk olarak, Karkabo köyündeki Cebrail Kilisesini ziyaret etmiş.. Öyle olunca önemli yol akslarının kesişiminde bulunan Alakilise’nin çevresindeki büyük ölçekteli kırsal yerleşimin, antik dönemdeki Karkabo köyü olduğu bilim adamlarınca öne sürülmüş...

Ehh.. Alakilise görünmüştü aşağıda.. Yürüdüğümüz patika da, eskiden beri yürünen bir patika görünümünü almıştı.. Karkabo'nun kalıntılarıyla her an karşılaşabilirdik artık... 

Vadiye yaklaştıkça gördüğümüz keçi sürüleri, çobanını ve tabii ki köpeğini yada köpeklerini :)) ne zaman göreceğiz sorusunu da sorduruyordu bize.. 

Ve Karkabo'nun kalıntıları, sürünün çobanı Behiye, tek gözünün kör olması nedeniyle "kör" adını verdiği köpeği, ağılları, çardakları karşımızdaydı...

Önümüz, arkamız, sağımız, solumuz antik dönem yerleşiminin izleriyle doluydu.. Sobelemiştik:))

Alakilise vadisinin de içinde yer aldığı Myra’nın dağlık yerleşimleri antik dönemde, birbirine uzak olmayan küçük ölçekli köy gibi kırsal yerleşimler şeklinde oluşturulmuş, kiliseler de bu kırsal yerleşimlerin bir parçası haline gelmiş.. 

Kör'ün kontrolünde keçi sürülerinin gezindiği Karkabo'nun kalıntıları üzerinde Behiye'ler, günümüzde  antik dönemin kırsal üretimini devam ettirmese de kırsal yaşamını kısmen, kendine özgü doğal akışında devam ettiriyordu..

Antik dönemde bu bölgede, boş görünen her noktada tarım yapılmış, yetiştirilen zeytin ve üzümler, ana kayalar kullanılarak oluşturulan işliklerde zeytinyağı ve şarap haline  dönüştürülmüş.. ihtiyaç fazlası olanlar ise pazarlanmış..  

Günümüzün küçük ölçekli fabrika boyutlarındaki bu işliklerin varlığı, sayı olarak fazlalığı, hem antik dönemde bölgedeki nüfusun yoğunluğunu, hem de kiliselerin ekonomik ve kamu hayatını etkileyecek kadar önemli bir güç merkezleri haline geldiğini göstermesi açısından çok önemli..

Eli öpülesi, hayran olunası ustaların, mühendislerin yaptığı işlik komplekslerinden birisinin üzerinde "ben nasıl kullanılır bilmem" diyen, tarifimiz üzerine çekim yapan Behiye'nin objektifinden 20 fotoğraf karemiz, üç videomuz oldu:))

Behiye ve Kör'den ayrılma vakti gelmişti.. Buraları özel kılan şeylerden birisi de Behiye gibi sıcakkanlı yöre insanıydı herhalde.. O kadar içten, yalansız, saftı ki herşey.. 

Süleyman bizi bekliyordu.. Karnımız acıkmıştı.. menü de Güven'in yaptığı omletli tostlarımız ile Süleyman'ın Burdur'dan getirdiği tahinli katmerimiz vardı.. 

Karnımızı doyurup yeniden yollara koyulma zamanı gelmişti :)))

likya yürümeleri / demre, alakilise-myra etabı

Alakilise'den ayrıldıktan sonra, Zeytin Mahallesine doğru yol aldık.. Hedefimiz Muskar/Belören üzerinden Myra'ya ulaşmaktı..

Yürürken, karşımıza Likya yolu rotasının takibini yaptığımız kırmızı beyaz çizgiler ile sarı tabelalara ilave olarak, mavi-beyaz çizgiler ve mavi tabelalar çıktı... bu işaretler, bir başka yürüyüş rotası olan ve kalkınma ajansı desteğiyle gerçekleştirilen Aziz Nikolaos Yolları yürüyüş rotalarına aitti..

Kimi yerde Likya yolu rotası ile kesişen Aziz Nikolaos Yollarının içeriği, Aziz Nikolaos'un hayat hikayesinin anlatıldığı vitada geçen yerleşimlerden ve kiliselerden yola çıkarak, bunları birbirine bağlayan yürüyüş rotaları oluşturmakmış.. ne güzel.. Yaşasın rotaların kardeşliği:)))

Bir vadi kenarına kurulmuş Zeytin mahallesinin ismi kadar kendisi de çok hoş.. antik dönem yerleşimiyle iç içe yaşayan mahallede şimdi neredeyse kimse yaşamıyor.. Geleneksel nitelikteki evler terk edilmiş durumda...

Mahalledeki antik döneme ait yapı duvarları, tarımsal amaçlı teraslar, sarnıçlar, hemen yolun kenarına devrilmiş işlik gibi, zeytinyağı ve şarap işlikleri, Zeytin mahallesinin, antik dönemde yoğun olarak kullanıldığının belgeleri olarak günümüze ulaşabilmişler..

Bu bölgede, vadilerin ve tepelerin arasında ekime elverişli her küçük alan tarımsal amaçlı kullanılmış, engebeli arazi antik dönemde teraslanarak, tarım alanlarına dönüştürülmüş.. 

Yürürken, işlik teknesi, taşı gibi mimari parçalarıyla, teras duvarlarıyla birlikte gördüğümüz, kısmen bugünde kullanılan bu teraslar insanda hayranlık uyandıracak, şapka çıkartacak nitelikte..

Gerçi bizim Kenan şapkasını çıkartmadı ama onu da güneş nedeniyle anlayışla karşılamak gerekiyor:)))

 

Zeytin mahallesinden Belören/Muskar'a devam eden Likya yolu rotası, antik döneminde Myra'ya ulaşan patikasıydı..

Daha önce yürüdüğümüz ve arkeolojiden çok peyzajın etkili olduğu likya yolu rotası parkurlarından farklı olarak Myra bölgesi vahşi bitki örtüsü ve zor topoğrafyanın getirdiği muhteşem peyzaja ve bakı noktalarına ilave olarak geçmişin izlerini taşıyordu bize..  İnsan varsa, ruhu vardı, hikayesi vardı, yaşadığı, güzelleştirdiği, kullandığı mekanları vardı.. onların ruhu bize eşlik ediyordu.. masal gibiydi işte.. 

Antik dönemin muhtemel Tragalassos'u; eskinin Muskar'ı, günümüzün Belören'ine gelmiştik.. Belören, Dağlık Myra'nın neredeyse merkezinde yer alıyor.. bir nevi Roma:)) tüm yollar ona çıkıyor:))

Belören, geleneksel evlerin yanı sıra yeni yeni betonarme evlerin de yapılmaya başlandığı bir mahalle.. Yenilerin fotoğrafını çekerek büyüyü bozmak istemiyorum..Balkonunda saksısıyla güzel taş evlerin önünden geçerek Asarbelen tepesinin eteklerine varıyoruz.. tepenin eteklerinden geçerek antik yolu izleyen Likya yolu rotası, asfaltın karşısına geçip, aşağıya doğru kıvrılıyor..

Köylüler, gelip geçen sırt çantalı turistlere o kadar alışkın ki!.. normal olarak bizi de turist zannettiler.. çocuklar ellerinde topladıkları meyveleri  "helloooo" diyerek satışa sunuyorlar.. 

Asarbelen tepesinde bulunan Myra yani Demre:)) manzaralı, sur duvarlarıyla çevrili antik dönem yerleşimi, muhteşem lahitlere, kaya mezarlarına, tarım teraslarına sahip.. 

Bugün asfalt olarak geçen Demre yolunun karşı yamaçlarında bitki örtüsünün gizlemeye çalıştığı lahit ve kaya mezarı bizim Güven'in gözünden kaçmıyor:))) sobeliyor:)))

Vakit iyice ilerlemiş, akşam, "ben geliyorum" sinyalleri göndermeye başlamıştı:)) yürüdüğümüz yol muhteşemdi, karşıda, uzaklardaki Akdeniz ve bulutlar muhteşemdi, hava muhteşemdi.. aşağıda manzarayı bozan sera denizini fotoğraf karesine almamaya çalışmak ise beyhude bir çabaydı:)))

Yolun kimi noktaları, antik dönemde istinat duvarlarıyla desteklenmişti.. zeytin işlikleri ve her yol başının günümüzde bile vazgeçilmezi su kuyuları, bir zamanlar bu yolun ne kadar işlek olduğunu, vızır vızır insan kaynadığını gösteriyordu.. Biz bile bu devirde iki sırt çantalı turist ile karşılaşıp merhabalaştık, düşünün artık:)))

Yolumuz Demre çayı vadisine, oradan da Myra'ya devam ederken kara bir eşkiya keçi tarafından kesilmişti.. yanımızdaki tüm değerli eşyalarımızı istedi desem.. neden olmasın:))) mutlaka yolları kesen eşkiyalar yaşamıştı bu topraklarda...

Bir kez daha büyülemişti beni Myra'nın dağları.. başka ne istersin deseler??? uzun zamandır bu yolu dolunayda yürümek istiyorum.. belki bir gün...